Неговото Високопреосвештенство Митрополитот Бачки Иринеј од Српската православна црква, редовно дава Божикно интервју за списанието „Печат“. Во продолжение на македонската читателска публика ѝ пренесуваме извадоци од последното вакво интервју, објавено во декември 2024 година.
Темите на нашиот национален и државен опстанок, историските искушенија и геополитичката судбина во овие разговори се повторуваат, но на начин кој отстранува секаква можност за „монотонија и истрошеност”. Се заоструваат, имено, и загрижувачки се продлабочуваат проблемите и драмата на светскиот поредок – па стигнавме до сегашниот, донекаде нов момент, во кој, како нешто што се подразбира, па дури се смета за одмерено и умерено, се говори/пишува дека сме современици на „борбата на Православието и сатанизмот“, борба во која Западот и декларативно се стреми кон целосно уништување на Православието како „најголема опасност“ за глобалниот поредок! Стратешките поставки кои некогаш се именуваа – теорија на заговор и задкулисни планови стануваат дел од јавниот дискурс кој без воздржување се најавува, разгледува и спроведува. Како да живееме и како да се бориме со околностите на таков разгневен и манифестиран зол (на)ум, каков што поновата историја не памети?
Во право сте! Многу повеќе отколку нашата умешност преку интересен разговор да размислуваме за феномените и предизвиците на реалноста, самата реалност ја брише секоја можност не само нашите разговори туку и секојдневниот живот да добие особини на монотонија и истрошеност. За ридестиот Балкан често велат дека страда од вишок историја. Наводно, светот оди кон крајот на историјата, а ние, деструктивните Балканци, ја произведуваме за извоз. Вистината е сосема поинаква. Фукујамината, во основа марксистичка, теза за крајот на историјата ќе остане само бледа, проѕирна утопија, како и сè она на што е измислена. Пред нашите очи исчезнува и во својата авторитарна спротивност, ако не во фашизам, се претвора таканаречената либерално-демократска идеја, која, на пример, преку cancel culture и слични движења ги дискредитира слободномислечките научници, уметници, интелектуалци и творци, изложувајќи ги на јавен подбив, губење на работното место на универзитетите и слично. Западот пред евтините кинески производи под нозе ја фрла мантрата за пазарот како единствен регулатор на економијата, па се воведуваат драконски такси и царини. Од сонот за Европа без граници Европејците се будат со гласот на муезинот кој со езан ги повикува своите верници на молитва, а границите од мигрантите од југ и исток ги брани вооружена полиција. Додека ние, народите на Балканот, не само што самостојно произведуваме историја туку ни ја извезуваат и големите и не толку големите сили благодарение на незрелите или корумпираните политички елити, во најтрагичен вид – братоубиствени војни.
Но, за да стигнеме до сегашниот момент, во кој Западот, како што се констатира, и декларативно се стреми кон слабеење или дури уништување на Православието, мораме да земеме предвид дека и кај нас постојат различни облици на фанатизам. Тие се плод на психолошката преосетливост, можеби неизбежна во нашите услови, но и на различните масовни медиумски и мрежни измами. Затоа мораме да бидеме терминолошки јасни. Имено, терминот Запад или, сега, колективен Запад, во контекст на борбата на Православието и сатанизмот, можеме да го користиме само во однос на релативно тесен круг политички и социјални елити. Ниту за момент намерата за уништување на Православието не можеме да му ја припишуваме на обичниот народ, кој на различни начини, како и на други места, и самиот е жртва на своите елити. Барем повремено, во јавниот говор е нужно тоа да се напоменува, бидејќи не сакам, како ниту Вие, нашиот разговор, ниту во најмала мера, да придонесува кон распалување на нетрпеливост и фанатизирање на кого било. Мораме на тоа да внимаваме кога зборуваме било за Западот било за Истокот, било за христијанството било за исламот. Секоја средба или контакт со христијаните од Западот или со духовните водачи на исламот со фанатизирани или инструирани групи на фанатици, дава, во нашата средина, повод да обвинуваат сè по ред (освен себеси, се разбира) за предавство на Православието и Српството (читај: „родољубието“, заб. прев.). Од друга страна, јасно е дека одредени политички, економски, стопански, веројатно и окултистички елити од земјите од Западот, некои отворено, а други помалку отворено, водат борба против Православната Црква.
Тоа е истата онаа борба на доброто и злото што се води во светот откако Христос е распнат, а светиот архиѓакон Стефан е каменуван. Ние денес, бидејќи таква борба се води и против нашата Црква, нашиот православен народ, силно го чувствуваме нејзиниот интензитет. Мислам на последните три децении. Но, ништо друго освен борба на Православието и сатанизмот не бил ниту теророт над народот и Црквата од страна на усташите, германските нацисти, балистите и другите во Втората светска војна, а ништо друго не бил ниту повоениот терор на Комунистичката партија. Тоа е иста борба, непрестајна! Меѓутоа, и во помирните периоди на послободен живот на Православната Црква, без видливи прогони, кога дури постои одреден комфор, се случуваат падови, преку преголемото влијание на световните фактори врз црковната структура. Сведоци сме на тоа денес. Сведоци сме на своевидна трагедија кога јерархијата на една помесна Црква, со содејство или извршувајќи ги налозите на световните, поточно светските, фактори и сили, работи против друга помесна Црква и нејзиниот верен народ. Тоа е тажен и трагичен факт. А таа јерархија не сака да забележи дека поради тоа гинат луѓе, гинат православни христијани, нивните браќа, горат и се уништуваат храмови.
И на крај, бидејќи станува збор за процес што штотуку започнал, а не му се знае конечниот исход, уште две-три забелешки. Сведоци сме на промени, барем набљудувајќи го политичкото определување на народите на Западот во последните години. Или паѓаат или забрзано го губат приматот псевдолибералните политички сили, експонентите и застапниците на глобализмот. Во соседна Унгарија, на пример, суверено владеат луѓе кои не кријат дека се христијани. И во други европски земји преовладуваат движења кои застапуваат традиционални, христијански вредности. Изјавите на новоизбраниот претседател на САД Трамп и неговите соработници за важноста на Библијата и за нивното силно противење на наказната, реално сатанистичка, „џендер“-идеологија и практика, заедно со најавите за мировно залагање, будат надеж. На сè, се разбира, мораме да му пристапуваме со претпазливост, но ако постои макар и зрак светлина што, барем привремено, на некои обострано корисни основи, ќе ја ублажи нетрпеливоста на Западот кон Православната Црква, тоа треба да се прифаќа со одобрување.
Вие, владико, во полниот црковен живот сте се нашле во моментот кога дошло до големото неопатристичко будење и кога пишувале и делувале многумина, од отец Јустин (Ќелиски, заб. прев.), преку Георгиј Флоровски, до прерано заминатиот Панајотис Нелас. И самиот сте се занимавале со клучни теми, како теологијата на свети Марко Ефески, новозаветната теологија, но и прашањата на српската заветност во клучот на Евангелието. Во каква состојба е современата православна теологија? Може ли таа да ги следи сите предизвици на животот во времето на „пост-вистината“?
Пред да одговорам на ова прашање, треба, ми се чини, накратко да го објаснам поимот на големото неопатристичко будење, како што Вие умесно и прецизно го нарекувате, или потфатот на неопатристичката синтеза, како што најчесто се вели во теолошките кругови. Придавката патристички и именката патристика потекнуваат од грчкиот и латинскиот јазик. Придавката значи отечки, светоотечки или кој се однесува на светите Отци на Црквата, односно на оние нејзини светители кои воедно се нејзините најголеми теолози, а со именката се нарекува севкупноста на нивните богословски учења или нивниот духовен свет и духовното наследство во целина. Следствено, придавката неопатристички што ја користите – инаку кај нас практично непозната надвор од тесниот круг на најинформираните теолози – означува духовен и културен феномен од минатото кој не е мртов, но е, поради историските прилики, односно неприлики, „замрен“ или „заспан“, та треба да се оживее, разбуди и обнови. Конкретно, според теоретичарот на неопатристичката синтеза, Георгиј Флоровски, по повеќевековното „вавилонско ропство“ на поновата православна теологија, која за време на неговото траење не се развивала природно, органски, туку под поголеми или помали влијанија – час на римокатолицизмот час на протестантизмот – треба да се ослободи од таа состојба на духовно робување – треба, со други зборови, од застранувањето да се врати на нејзиниот исконски пат, да се врати на нејзините извори, богословската методологија и учењата на Отците на Црквата, а не на некои схоластички („школски“, „учени“, „научни“…) авторитети. Нашиот свети Јустин Ќелиски, современик и почитувач на Флоровски (а важи и обратното), не ја разработувал формално и теоретски идејата за неопатристичкото будење, но ја застапувал со сета душа и ја спроведувал со сета сила како нејзин авангарден претставник, дури, според моето скромно мислење, како нејзин протагонист, првоборец, челник, витез на духот без мана и страв, никако не како „витез на професијата“ на кого му аплаудираат здружените домашни атеисти или, во подобар случај, верниците на „богот-неБог“.
Размислувајќи, колку што гледам, внатре во овие или на овие слични координати, Вие ме прашувате во каква состојба е современата православна теологија. Мојот скромен одговор гласи: во истата состојба во која била и пред стотина години. Тоа значи: од една страна, според мене од православната или црковната страна, и понатаму е актуелно враќањето кон Отците, Преданието на Црквата, изворите на верата и богословието како нејзино црковно толкување, што го прави „патристичката обнова“ или „неопатристичката синтеза“, а од друга страна и понатаму постои предизвикот на схоластиката и неосхоластиката во поширока смисла, „учената“ или „научната“ теологија, потполно или делумно „еманципирана“ од Црквата. Волкот влакното го менува, мудро вели народот, но карактерот никогаш: некогаш единствената доверлива, во Црквата родена и од Црквата гарантирана, ортодоксна или православна (читај: автентична, неизменета) теологија денес во одредени, добро познати, идеолошки и парацрковно-секташки средини подбивно се квалификува како анахрона, „демоде“, „ретроградна“ теологија, ако воопшто и е теологија, а како единствена вистинска и вредна за внимание – о, колку тоа гордо звучи! – се признава „научната теологија“, која, според мене, воопшто не е теологија туку крајно слободоумна религиска философија или, во подобар случај, помалку или повеќе коректна религиологија. Во меѓувреме е создадена, спонтано или, што е поверојатно, врз основа на извесни програмски насоки, познатата „новоправославна“ теолошка интернационала, чија експозитура ја претставува реформистичката „богословска трилатерала“ на линијата Фордам (САД) – Волос (Грција) – Берлин, Белград и Требиње (географското определување е излишно).
Накратко кажано, историјата (како и секогаш, впрочем) се повторува: на една страна, во времето на доцна Византија во богословскиот свет сме имале томисти и антитомисти, филоунијати и антиунијати, „прогресисти“ олицетворени во ликот на Висарион Никејски, подоцнежниот кардинал, и „традиционалисти“ олицетворени во ликот на свети Марко Ефески, флорентинската унија помеѓу Стариот и Новиот Рим и нејзиното укинување во Цариград во раната османлиска епоха, и така натаму, а денес го имаме истото тоа или нешто многу слично на тоа, само со други имиња, титули и иконографија. Во „јавната сфера“ настапува „пост-вистината“, но не отстапува ниту вистината, односно Вистината. Во Црквата има обиди, под плаштот на науката, да се вовлече богословската (!) пост-вистина, наречена „пост-патристичка теологија“, меѓутоа – no pasaran! Излагањата на учесниците на неодамнешниот богословско-научен собир во Белград, посветен на свети Јустин Ќелиски, особено на нашите млади теолози, ме утешија и уверија дека завршниот збор ќе го има Црквата, Столбот и Тврдината на вистината (1Тим. 3, 15), а не „Синагогата сатанска“ (Откр. 2, 9 и 3, 9); полнотата на вистината, а не „пост-вистината“, т.е. лагата и измамата; светоотечки вдахновеното православно богословие, а не „пост-патристичкото“ секуларизирано квазибогословие, т.е. просто „мудрување по човечки“, и тоа – според паднатиот, огрешен, закржлавен, не ретко и оѓаволен човек.
Биоетичките прашања, од вештачкото оплодување и сурогат мајчинството, преку хируршко-хормонската промена на полот до евтаназијата, го опседнуваат современиот човек. Своевремено издавачката куќа на Бачката епархијата го објави документот на Руската Православна Црква, Основи на социјалната концепција, кој, меѓу другото, подробно се занимава и со овие проблеми. Што може Српската Црква да му порача на современиот човек – каде нѐ водат патиштата на „постхуманизмот“ во областа на биоетиката? Каде нѐ води слепото покорување на идејата за Прогрес?
Патиштата на биоетичкиот „постхуманизам“ што накратко, но сеопфатно ги опишувате (вештачко оплодување, промена на пол, евтаназија…) не се ништо друго освен беспаќа на антихуманизмот. Тие го водат човечкиот род и планетата Земја во пропаст, во смрт, а тоа и е програмата и целта на новата, самопрогласена „светска елита“ која, без срам, секојдневно го прокламира тоа. Таа тврди дека на светот има премногу човечки суштества и дека човештвото едноставно ќе ги „потроши“ сите ресурси доколку не биде сведено на „златна милијарда“ која ќе ја предводи токму таа, „елитата“ (а кој друг?). Кој ѝ го дава правото на овие чудовишни мисли и демонски планови, без преседан во досегашната светска историја, тоа, се разбира, мудро го премолчува. Ние христијаните, меѓутоа, непогрешливо знаеме кој е тоа – тоа е ѓаволот, „човекоубиец од почетокот“ (Јов. 8, 44).
Прашањето каде нѐ водат патиштата на „постхуманизмот“ или „трансхуманизмот“ Вие понатаму маестрално го дополнувате со следното прашање: каде нѐ води слепото покорување на идејата за Прогрес? Тоа на прв, површен поглед изгледа чудно и предизвикува противпрашање: каква врска има опасната, застрашувачка, крајно перверзна идеологија или, подобро речено, историска химера на метаисториската стварност, – во која постојат, додуша, работи, но не постои веќе човекот, – со длабоко хуманата и, би се рекло, чисто христијанската, па и општомонотеистичката, идеја за прогрес, напредок кон Есхатонот, кон Крајот како Цел и исполнување на смислата на историјата, сфатена како смислено, логосно и провиденцијално движење од почетната точка Алфа до завршната точка Омега? Одговорот, според мене, гласи: има, те како има! Зашто, доколку прогресот, издигнат на пиедесталот на Прогресот, го доживуваме и сфаќаме „начелно“, „општо“, „секуларно“, идејно и религиски „неутрално“, надвор од органската онтолошка врска со Христос и со Црквата Христова, тогаш тој не е веќе ниту прогрес ниту Прогрес туку, само и единствено, „прогрес во водениците на смртта“, како што го окарактеризирал пред речиси сто години свети Јустин Ќелиски, Јустин Поповиќ, во својот извонреден теолошко-философски оглед со истиот наслов и пламен пророчки дух. Тој прекрасен и потресен текст како да е пишуван во овој момент, на страшната – не дај Боже, можеби и кобна – пресвртница на светската историја, та Ве молам за дозвола да, заради читателите на Печат, наведам неколку важни увиди и прозренија од него.
Светиот старец Јустин поаѓа од тажното размислување за Земјата како единствена „планета на смртта“ и за човекот како трагично суштество, заробеник на смртта. „Трагично е да се биде човек, – пишува тој, – неспоредливо потрагично отколку да се биде комарец или полжав, птица или змија, јагне или тигар“, затоа што човекот „постојано останува затвореник во неотворливата зандана на смртта, темница која нема ниту врати ниту прозорци“. И продолжува, во сѐ посилна градација: „Раѓајќи се на свет, човекот од првиот момент е кандидат за смрт… Утробата што нѐ раѓа не е ништо друго освен родена сестра на гробот… Смртта е првиот подарок со кој мајката го дарува своето новороденче. Во секое човечко тело се крие и се затскрива најстрашната и најнеизлечивата болест: смртта.“ Во овој контекст го цитира праведниот, многустрадалниот Јов: „На гробот му викам: Ти си татко мој; а на црвите: Ти си мајка моја, ти си сестра моја“ (Јов 17, 14). По ваквата дијагноза тој го поставува неумоливото прашање: „Дали е возможен прогрес, дали е логичен, дали е оправдан, дали е потребен прогресот во свет во кој смртта е – најнеодолива неопходност? А тоа прашање значи: има ли смисла ваквиот свет, ваквиот живот, ваквиот човек?“ И веднаш одговара: „Ако во водениците на смртта е возможна смислата на животот, возможен е и прогресот“. Потоа, покажувајќи ја апсолутната немоќ на човековата наука, философија и култура, па и религија во нејзините различни историски облици, пред ненаситното, сепрождирачко чудовиште што се вика смрт, со горчина прашува, всушност констатира: „Прогрес? О, секој човечки прогрес што друго е ако не – прогрес кон смртта, прогрес кон гробот?3 На сопственото реторско прашање одговара кратко и јасно: „Каде што има смрт, таму вистински прогрес нема.“ Вистинскиот прогрес, следи од тоа, постои само таму каде што – смрт нема. Воскреснатиот од мртвите Богочовек, Господ и Спасител на светот Исус Христос, Победник е на смртта во Настанот на Своето Воскресение и, со самото тоа, Осмислувач на животот и Дародавач на единствениот вистински прогрес – напредок кон животот, вечниот и неуништлив живот (спор. Евр. 7, 16) во заедница со Живиот Бог, напредување „од слава во слава“ на Царството Божјо (2Кор. 3, 18).
Оттука светиот Ава ја изведува разликата меѓу хуманистички (некаде вели хоминистички) формираниот „европски“, „западен“, „современ“ човек и човекот Христов, човекот „во Христа“, а со тоа, следствено и последично, меѓу лажниот, хуманистички прогрес и вистинскиот, теохуманистички или богочовечки прогрес, напредок кон Христа, па во Христа и, конечно, „во мера на растот на полнотата Христова“ (Еф. 4, 13). Својата оценка и процена на хуманистичкиот прогрес ја илустрира со дијалогот меѓу Алквист и Елена во Чапековата трагедија Rossum’s Universal Robots:
„Алквист: Има ли Нана некаков молитвеник?
Елена: Има еден многу голем.
Алквист: И во него се наоѓаат, сигурно, молитви за разни случаи во животот? против непогода? против болести?
Елена: Да, против искушенија, против поплава…
Алквист: А против прогресот, нема ли?
Елена: Мислам дека нема.
Алквист: Е, тоа е штета.“
Наспроти овој „прогрес“ стои, пишува Светиот понатаму, „богочовечкиот прогрес од човек до Богочовек, од смрт до бесмртност“. Според него, наспроти „научниот еволуционизам“(о, како и тоа гордо звучи!), според кој човекот, на крајот на краиштата, сепак не е ништо друго освен „минлива животна меѓу животните“, стои христијанскиот еволуционизам – „раѓање во Христа, преображение во Христа, воскресение во Христа“. Во антрополошко-сотириолошката визија на ќелискиот мистагог, најпосле, за нашата света помесна Црква и за нашиот српски народ најголем учител на патот што води во живот и низ живот, од раѓањето во Христа до воскресението со Христа, бил – и засекогаш останал – Свети Сава, „најголемиот неимар на богочовечкиот прогрес во историјата на нашиот народ“. Свети Јустин заклучува: „За Свети Сава прогресот е ова: да се стекне Господ Христос, да се живее во Него, со Него и заради Него…“ Се осмелувам да додадам: зад Свети Сава ја согледуваме многубројната плејада на свети Отци и Учители на Црквата Православна и Неговите свети Апостоли, а во нивното средиште – Оној Кој е, Единствен во историјата, за Себе изјавил дека е Пат, Вистина и Живот (види Јов. 14, 6), Богочовекот Исус Христос.
Трагедијата на украинскиот раскол не беше возможна без неканонското мешање на Цариградската Патријаршија на канонската територија на Украинската Православна Црква, автономна во рамките на Московската Патријаршија. Како архијереј кој со децении се занимава со меѓуцрковните односи во Православието, што мислите – каде води оваа трагична поделба? Што се случува во Црквата од Исток? Има ли надеж за решавање на спорните прашања и за мир, бидејќи, според апостол Павле, Христос е нашиот Мирот?
Вашата констатација за трагедијата на украинскиот црковен раскол – и, додавам, страдањето на канонската Православна Црква и народот во Украина – е потполно точна. Камо среќа да не е! Тамошната трагична поделба, за жал, многу брзо стана поделба во вселенското Православие, и тоа двојна: од една страна, поделба меѓу оние помесни Цркви кои на украинските расколници, предводени од страна на лажниот митрополит, граѓанинот Думенко, не им признаваат никаков канонски легитимитет и некои други, малобројни, помесни Цркви, кои им го признаваат, главно неволно или под притисок, само со одлука на претстојателот, без одлука на архијерејскиот собор, а од друга страна, поделба внатре во нив, некаде во поостра, а некаде во поблага форма, притоа поделба која, за разлика од далечното и блиското минато, не ја одмина ниту вековната тврдина на Православието, Света Гора Атонска. Виновниците за поделбата, оние кои, презирајќи ги Соборите и каноните, упаднаа, неповикани, во канонскиот простор на друга автокефална Црква и „ја раскинаа ризата Христова“, како да не знаат – а поверојатно е дека знаат, но не им е грижа – за изјавата на свети Јован Златоуст и другите големи исповедници на Православието дека гревот на расколот не може да се измие и искупи ниту со маченичката крв што би ја пролеал виновникот на расколот за Христа.
Надеж за решавање на овој проблем, најголемиот во историјата на Црквата од големиот раскол меѓу Црквите на Исток и Запад во 11 век до денес, и за воспоставување на мир и единство меѓу помесните Православни Цркви секогаш има, токму затоа што Христос, а не некој друг или нешто друго, Кнез на мирот и Мирот наш, е Оној „Кој од двата народа направи еден и ја разруши преградата што беше меѓу нив, односно непријателството… за да создаде во Себе од двата народа еден нов човек, воспоставувајќи мир, та во едно тело да ги помири обата со Бога преку крстот, откако на него го уништи непријателството“ (Еф. 2, 14-16). Дозволете ми и во оваа прилика да го повторам ставот што своевремено го формулирав во еден од нашите поранешни божиќни разговори на страниците на Печат: сметам дека изјава на Неговата Светост Вселенскиот Патријарх во име на Големата Христова Црква во Цариград дека украинските водачи на расколот и највисоките претставници на украинската власт го довеле во заблуда, поточно грубо го измамиле, тврдејќи дека во Украина сите или речиси сите – од канонскиот митрополит Онуфриј до граѓаните Денисенко (самонаречениот „патријарх киевски Филарет“), Думенко (самонаречениот „митрополит Епифаниј“) и Малетич (самонаречениот „митрополит Макариј“) – одвај чекаат „обединувачки собор“ во Киев и создавање на „Православна Црква на Украина“ („ПЦУ“), тој еклисиоморфен „кентаур“ или „трагелафос“ (митолошко чудовиште кое е полујарец – полуелен), а потоа поништување на таа со сила скрпена творба, враќање на црковниот status quo ante и решавање на проблемот со дијалог на украинските расколници, досега непокајани, и нивните „патрони“, со Руската Православна Црква, односно со канонската Црква во Украина, како и со дијалог на сеправославно ниво, не само што би спречила нов раскол, полош од веќе постоечкиот меѓу Римокатоличката и Православната Црква, туку би ѝ го вратила на Цариградската Патријаршија поранешниот углед и доверба, а самиот Патријарх Вартоломеј би го испратила во историјата како голем и мудар патријарх. Натамошното инсистирање на постоечкиот канонски безредие би имало, сигурен сум, несогледлива катастрофална последица – долготраен раскол, можеби и ново илјадалетие на раскол, овој пат не меѓу христијанскиот Исток и христијанскиот Запад туку внатре во православниот Исток, раскол кој би ги уништил неповратно мисијата и сведочењето на Православието во светот и од кој би се родила не мала еклисиолошка ерес. Не дај Боже! Мораме многу и усрдно да се молиме и со сета сила да се трудиме да не дојде до тоа.
Во текот на минатата година убави вести пристигнуваа од Архиепископијата охридска и македонска. Спроти празникот Раѓање на Пресвета Богородица, на 20 септември, во Скопје од Хиландар пристигна копија на чудотворната икона на Богородица Троерачица во придружба на игуменот на Хиландар, архимандритот Методиј, и уште неколку хиландарски монаси. Иконата ја дочека Неговото Блаженство Архиепископот охридски и македонски Стефан со свештенството и многуброен народ. За иконата на Богородица Троерачица инаку е врзана речиси целата српска христијанска историја, почнувајќи од Свети Сава. Колку е значаен овој настан?
Секое општење – а најпрво и најмногу литургиското и светотаинското – меѓу Црквите Божји и меѓу нас, членовите на Црквата, Една по битие, а јурисдикциски неделиво поделена на многу помесни или локални Цркви, е значаен настан. Тоа особено важи за нашето собирање околу големите светини, како што беше и собирањето околу копијата на чудотворната хиландарска икона на Пресвета Богородица Троерачица во Скопје. Таквото молитвено собирање во истата вера, надеж и љубов на сите нам ни е најнасушна духовна потреба, особено во нашите денови, кога силите на злото сѐ пожестоко напаѓаат на соборноста и на единството на Православната Црква Христова, Единствената Света.
Има уште настани што заслужуваат да се паметат. Патријархот српски Порфириј и Митрополитот преспанско-пелагониски Петар во придружба на поголем број епископи пристигнаа во недела на 13 октомври во Ниш, каде што ги дочека Митрополитот нишки Арсениј. Во нишката Соборна црква на Слегувањето на Светиот Дух на апостолите и во манастирот Ѓунис беа служени Литургии. Овој настан ги стоплуваше срцата на многу верници. Што би можеле да кажете за ваквите заеднички Литургии?
Истото што го реков во одговорот на претходното прашање. Навистина, светата Литургија е Трпеза Господова, а светото Причестување – Лебот наш насушен.
На крајот, на Вас лично, на уредништвото, соработниците, читателите и пријателите на нашиот Печат, на сите наши браќа и сестри од православната христијанска вера, особено на сите кои страдаат и кои се загрозени и гонети ширум светот, како и на сите – православните кои се држат до таканаречениот нов календар, римокатолиците и христијаните на Реформацијата, а кои веќе го прославија Божиќ – им го честитам од срце радосниот празник Христово Рождество и Новата година на добрината Господова, со серадосниот божиќен поздрав:
Мир Божји, – ирѝнин, pacem, шалом, селам, – Христос се роди!
Објавено во „Печат“ бр. 840, 27 декември 2024.
Извор: https://spc.rs/mitropolit-backi-dr-irinej-bozicni-intervju-pecatu/
