Јеромонах Атанасиј Арсоски
Сите ваши загрижености префрлете ги врз Него, зашто Тој се грижи за вас[1]. Во овој, навидум едноставен, совет на апостол Петар се содржи најзначајната и, истовремено, најлесна и најтешка наша активност. Целта на нашето постоење е вечната и непрестајната љубовна заедница со Бога, а преку Него и со сите луѓе, поради што Богочовекот Христос ни ги дава двете најголеми заповеди, односно да Го возљубиме Бога со сето свое битие, а ближниот како себеси[2]. Значи, штом ќе Го возљубиме Бога, тогаш истовремено ќе ги љубиме и другите луѓе. Вистинското човекољубие почива врз темелот на богољубието. Следствено, наша првенствена грижа треба да биде отворањето на срцето, за да може непрестајно да се исполнува со Божјата љубов.
Совршената љубов го изгонува стравот[3], а острастеното себељубие го привлекува и го негува. Кога човекот почнува да живее независно од неговиот Создател и Промислител, тогаш сѐ што му се случува во секојдневието го гледа низ призмата на својата лична состојба. Практично се препуштил сам на себе, односно на сопствените сили, па пробува и се труди да изнаоѓа решенија за разните животни ситуации и околности со кои се соочува. Во таквата ситуација обично се активира разумот и постепено ја презема власта врз човекот, насилно заземајќи му ја таа улога на умот, односно на срцето. Тогаш, животните ситуации и околности на човекот му се претвораат во дилеми и проблеми. Немајќи доверба во Бога и благодарност кон Него за сѐ, тие околности не ги прифаќа со трпение, туку со негодување, кое произлегува од стравот што веќе завладеал со срцето. Стравот и неверието се нераскинливо поврзани. Без вера и доверба во Бога, човекот негодува против сѐ што ја нарушува неговата удобност. Ситуациите што му ја нарушуваат удобноста се редат во текот на целиот живот, па тоа кај човекот создава страв поради она што следи. Таквата неизвесност произведува константна психофизичка вознемиреност, односно напнатост. Воден од стравот, човекот се труди однапред да им најде решение на следните дилеми и проблеми, мислејќи дека така ќе ги дочека поподготвен. Така, живее во постојан вртлог на неспокој.
Првиот чекор што треба да го направиме за стекнување на љубовта кон Бога е зајакнувањето на нашата доверба во Него. За тоа е неопходно, пред сѐ, да Му бидеме благодарни за она што знаеме, но и за она што не знаеме дека Тој прави за наша полза. Треба да бидеме цврсто уверени дека е невозможно нашиот Создател, Татко и Промислител да допушти да нѐ снајде некоја тешкотија што би била погубна за нашите души. Тој од нас бара сиот живот Нему да Му го довериме. Апостолот Петар ни го дава гореспоменатиот совет, знаејќи дека нашиот Господ најмногу сака Тој да се грижи за нас. Но, за тоа е потребно ние да се фрлиме во Неговата прегратка. И единствената наша грижа да биде да не излеземе од неа, односно да бидеме трезвеноумни, за да не нѐ одвои ништо од Божјата љубов. А, кога ни доаѓаат различни искушенија, тогаш да бидеме сигурни дека верен е Бог, Кој не допушта да бидеме искушувани повеќе од нашите сили, а заедно со искушението ни дава и излез, за да можеме да издржиме[4].
Ова е толку едноставно, што дури може да ни изгледа како нереално и невозможно, па затоа претставува, истовремено, најлесна и најтешка наша активност. Од една страна, свеста за потполна сигурност и безбедност во Божјата закрила ни дава надеж и храброст, а од друга страна, нѐ вознемирува мислата дека можеби покажуваме мрзливост, препуштајќи Му се целосно на Бога. Меѓутоа, целосното препуштање на Бога, со непоколеблива доверба во Бога, не е мрзливост и неактивност. Активноста, пак, не ја разнишува довербата во Бога доколку не создава конфузија во функциите што им припаѓаат на составните делови на човекот – душата и телото. При извршувањето на секоја активност треба да се внимава да не се нарушува поредокот во човекот што Бог го благословил, односно душата да раководи со телото. Во обратен случај, односно кога се обидуваме да го поставиме телото да раководи со душата, ние влегуваме во пореметена состојба и затоа целото наше битие страда. Согласно тој поредок, ние треба да ги поставуваме приоритетите во однос на грижата за душата и за телото.
Живеејќи во овој свет, ние имаме различни потреби во секојдневниот живот. Тие се толку различни, колку што се различни и личностите на луѓето. Дури и кога се во прашање навидум идентични потреби и активности, сепак тие се разликуваат во зависност од конкретниот човек што ги извршува. Меѓутоа, тука треба да обрнеме особено внимание за да не ги побркаме приоритетите во нашиот живот. Во однос на сите наши реални потреби во животот треба да сме трудољубиви и исполнителни, а што се однесува до приоритетите, да Го послушаме Богочовекот Христос, Кој ни вели: Но, барајте го најнапред царството Божјо и Неговата правда, и сѐ ова ќе ви се придодаде. И затоа, не грижете се за утре, зашто утрешниот ден ќе се грижи за своето; на секој ден доволно му е неговото зло[5]. Наше е да се потрудиме да ја јакнеме довербата во Бога, надминувајќи го чувството на страв од неизвесноста за иднината, кое ни е главно искушение што војува против нас со цел да не ни дозволи целосно да Му се довериме и препуштиме на Бога. Да го бараме со сето свое битие царството на Бога и Неговата правда, така што ќе се бориме против отровните стрели на егоцентризмот, на среброљубието, на славољубието, на зависта, на љубомората, на злопамтивоста и на злоупотребата на телесниот покој. Така, со целосна доверба во Бога и со трезвеноумна будност на нашето срце, ние веќе немаме ниту една причина за страв. Напротив, преку срцето, во целото наше битие изобилно се излева Божјата благодат, која ни носи неискажлив спокој и вистински мир.
[1] 1 Птр 5, 7.
[2] Сп. Мт 22, 37 – 39.
[3] 1 Јн 4, 18.
[4] Сп 1 Кор 10, 13.
[5] Мт 6, 33 – 34.
Текстот е првично објавен во „Православен пат“ (списание на Скопската епархија), бр. 46, стр. 24, 2021
