Пишува: Игумен Фотиј, манастир Св. Јоаким Осоговски
Човекот е едно непостојано битие, едно променливо битие. Колку и да се труди човекот да биде постојан, толку повеќе неговата слобода го тера да се сомнева. Борбата е вечна, од дамнина, од самиот почеток на создавањето. Човекот се сомнева во сè. Од самиот негов почеток во животот, човекот се борел со својата слободна волја. Адам исто така во својата слобода ја прифаќа грешната помисла и после тоа греши и со дело. Не било доволно за Адама тоа што бил во директната комуникација со Господа, не било доволно тоа што живеел во Рајот, ништо не било доволно, та сакал да го искуси и она што му било забрането. Кога детето не е воспитано, тогаш детето и не знае како да се однесува. Воспитувањето е болен процес во моментите на забранувањето на многу работи кој не смее да ги прави, затоа што тоа забранување директно делува на суетата, на егото, на личната слободна волја. Иако дете, карактерот ја има во себе суетата. Но, родителското воспитување во љубовта, не подразбира психичко насилство, ниту пак телесно, туку преко кршењето на волјата, го насочуваме детенцето кон она што е за него полезно. Колку и да звучи парадоксално ова, но преку кршењето и пренасочувањето на детската волја, ние го штитиме детето. Доколку не го воспитуваме детето, тогаш ќе бидеме виновни за неговите грешки и евентуални проблеми. И Адам, иако е создаден како возрасна личност, тој сепак требал да созрева во искуството на животот. Можеме да кажеме дека и Адам бил дете од моментот на создавањето, затоа што му бил потребен опит. Преку искуството на живеењето, тој се формирал како личност, како созреана личност. Господ го воспитувал своето создание. Но, и покрај родителското воспитување, секако дека и децата преку својот личен карактер, бираат дали ќе го прифатат родителскиот совет или не. Така и Адам одбрал да погреши, да оди спротивно од Божјата заповед. Одбрал затоа што тој не знаел што следува после тоа. Адам го добил Рајот автоматски. Тој е создаден во Рајот. Адам не се потрудил ниту малку за да влезе во Рајот, тој бил жителот на Рајот. Адам реално не знаел што значи да молиш, да бараш, да копнееш, да исчекуваш… Адам како и сите други луѓе после него, сите ние, не знаеме што имаме додека не го изгубиме. Дури кога ќе го изгубиме тоа што ни е најважно, тоа што највеќе го љубиме, дури тогаш сфаќаме што сме имале. Ете и Адам сфатил што имал, и што повеќе нема да има, дури откако го изгубил Рајот. Рајот треба да се заслужи со љубовта. Доколку не живееме во љубовта, тогаш Рајот е далеку од нас. Но дали е можно да бидеме свесни и секогаш постојани во верата?
Во еден дел од Светото Евангелие, Исус вели: „О, роде безверен, до кога ќе бидам со Вас? До кога ќе ве трпам?” (Мк. 9, 19).
Еве замислете колку многу му здодеал народот на Исуса та Тој ова го вели. А народот е постојано неверен. Народот постојано се сомнева во сè што постои. Можеме во своите животни искуства на сите нас, себеси лично да се анализираме и да откриеме дури и во себе огромна количина на сомнеж. Нашиот сомнеж е толку сеопфатен, та дури се плашиме детално да се самоанализираме, затоа што не сакаме да си признаеме колку сме несовршени. Најголемиот проблем настапува кога луѓето себеси се доживуваат како стабилни и квалитетни, та затоа и не мораат ништо да менуваат кај себе. Најлошата реченица која можеме да ја изговориме во овој контекст е: „јас сум таква личност каква што сум, не можам да се променам.“ Во оваа реченица лежи огромната себељубивост, егоизам, гордост, суета. Во оваа слободна волја лежи скриената змија на гордоста која не му дозволува на човекот да се покае. Покајанието подразбира промена. Но, ние свесно, упорно сакаме да живееме во заблудата и во гордоста. Сакаме да сме самодоволни луѓе кои немаат потреба од воспитување. Го отфрламе Господа, Кој татковски, родителски сака да нè научи преку нашето покајание. И покајанието е дар Божји, им се подарува на тие кои го бараат. А ние, ниту го бараме, ниту посакуваме да се промениме. Секако дека ги обвинуваме сите други луѓе за нашите проблеми, а на крајот Го обвинуваме Бога за сè. Луѓето во сè се сомневаат, па така се сомневале и во поуките кои ги кажувал Христос, се сомневале и во Него како во Син Божји, во чудата кои ги правел, не верувале дури и кога гледале со своите очи. Која е таа состојба на човекот кога не им верува ниту на своите очи? Да се случи нешто случајно и многу брзо, можеби нашата перцепција нема да има можност тоа нешто да го процесира. Но, Исус јавно правел безброј чуда кои секако не се сите запишани во Библијата. И тие чуда кои се запишани, не се малку и потполно се чудесни и исклучителни. Нелогични. А таму каде што ја нема логиката, таму делува Господ. Она што е логично е оправдано со опитното искуство во светот, но тоа што не е логично, не е возможно според емпризимот на искуството во светот. Нелогичното за светот, станува логично во Господа и преку Господа. Чудото се остварува, логично е дека се случило тоа што се случило, но не е логично тоа како се случило. Е тоа е Божјото чудо.
Апостолот Тома бил како човек, недоверлив. Кога другите апостоли му говореле дека Го виделе Учителот жив, тој не можел да поверува. Не можел да прифати како е возможно мртов човек да оживее. Неговата логика била многу силна и силно го обликувала неговиот карактер. Тој сепак кажува, дека додека не го пипне својот учител, додека не се осигура преку допирот, тој не може да поверува. Но, и на сите луѓе им е потребно преку своите сетила да го поимаат светот околу себе. Ние сме материјална битија, со разумна логика, преку сетилата и материјалното општење со светот, ние така функционираме. Секаква промена која може да се случи надвор од логиката, за нас е фрапантна и може да нè дестабилизира во перцепирањето. Но, да не беше Светиот Апостол Тома немаше луѓето да бидат сигурни дека Исус Христос навистина Воскреснал со своето човечко тело. Тој после Воскреснувањето се појавувал чудесно помеѓу нив, влегувал во заклучени простории, со своето тело, а не како дух без тело. Јадел со учениците, а духот не јаде, ниту пие, духот нема човечка телесна материја.
За Господа сè е можно, па така и кога нашето срце е заклучено со страв и несигурност, нашиот Бог чудесно се појавува за да нè охрабри и да нè ослободи. Така и Исус се појавува меѓу учениците во тајните простотии, за да ги ослободи и охрабри. Но секако и да го укори својот ученик Тома, да му каже повеќе да не биде неверен, туку верен. Да ги пружи своите раце и да се увери во вистинското човечко тело, дека Он е меѓу нив со телото. Не е дух, туку е човек. Христос ја прифатил таа човечка потреба на Тома и на сите други неверници кои се сомневаат, па докажал дека Тој е навистина Воскреснат со своето намачено тело од нанесените смртоносни рани. Раните биле и понатаму видливи, и сведочеле за вистинското мртво тело кое оживеало после три дена. Сите ние треба да веруваме во Господа со целото наше битие. Но нашата вера да биде со доверба во Господа. Ние со доверба Му го предаваме својот живот, очекувајќи Тој да нè води со Својата Премудра Волја низ житејските искушенија. Ние со доверба треба да веруваме во Неговите поуки, зборови, во Неговите сведочења…Како можеме да помислиме дека совршениот Господ може да нè измами? Или да ни наштети? Тој е вечната Вистина. Вечната Совршеност. Вечниот Апсолут. Во овие Негови атрибути како Извор на сè видливо и невидливо нема никаква спротивност, не постои негацијата „не“. Во вечниот Бог нема колебливост за да можеме да се посомневаме во Неговата совршеност. Христовите рани се негови украси, негови знаци за жртвата на љубовта. Љубовта е вистинска кога крвари. Љубовта е вистинска кога боли. Господ го возљуби светот, поради љубовта се жртвуваше, страдаше, умре, само поради љубовта. Тие Христови рани сведочат пред сите Негови непријатели кои Му ја оспоруваат Неговата Љубов. Кои Му ја оспоруваат Неговата Волја. Кои Му ја оспоруваат Неговата совршеност. Совршеноста е блага, кротка и полна со љубов и убавина. Исус Христос е јагнето Божјо, кротко и незлобиво, кое се жртвуваше за несовршената, од Него создадена, природа.
Светиот неверен Апостол Тома во воодушување Му вели на Христа: „Господ мој и Бог мој!“ Тој се запрепастил, се потресол, се просветлил и сфатил дека навистина е тоа неговиот учител. Тогаш Тома ја посведочува двојната природа на Исуса Христа. Тој ја слави Богочовечката личност на Синот Божји. Вели „Господ мој“, а во тоа време тоа значело и обраќање кон човек, исто како и денешното ословување со именката Господин кога некого почитуваме. Тома ја сведочи човечката природа на Исус. Но во неговата формула на прославувањето која ја произнесува, вели и „Бог мој!“ Тома ја прославува и Божјата Христова природа и го сведочи Неговиот личносен идентитет, дека Он е навистина вечниот Бог, Второто Лице на Светата Троица. Поради ова што се случило со Тома, ние денес го имаме сведоштвото за Воскреснатото Тело Христово.
Светиот Апостол Тома бива просветлен и осветен со допирот на Телото Божјо, преку благодатта на Светиот Дух, и тој станал осветен сад на љубовта Божја. И Христос му вели на Тома: „Тома, ти поверува, оти Ме виде, блажени се оние, кои не виделе, а поверувале!“ (Јн. 20, 29). Господ му снисходел на Својот ученик и го просветлил преку допир. Преку сетилата. Но, Господ ги охрабрува и утешува и сите други кои не виделе, а кои ќе поверуваат во Него во иднина, без да ја темелат својата вера само на сетилата, на експлицитното сведочење. Блажени сме сите ние кои веруваме и Му се доверуваме на Бога. Чудата се постојано околу нас, зависи од нашето духовно расположение како ги поимаме работите околу себе. Животот кој се создава е чудо. Сè што постои е чудо. Чудата се тајни и јавни. Ние ја бараме експлицитноста како мерило за чудото. А на луѓето кои се молат и бараат, често им се случуваат тајни чуда. Едно чудо за човекот е лично негово доживување кое, пак, не може да биде сфатено од светот околу него. Чудото колку и да биде сведочено, нема да може да го разбере светот кој е далеку од близината Божја. Само оној кој е во светотаинскиот мистичен живот на Божјата Црква, тој ги разбира Тајните Божји. Светата заедница, Светата Црква е светотаинска хомогеност. Сплотеност на сите различни личности, со иста човечка природа, во Светотаинскиот Благодатен живот на Телото Христово. Сè е тајно по Божјиот план на спасението, преку Неговиот домострој на уредувањето за конечната цел. Конечната цел на создавањето на видливиот свет е вечното обитавање во заедницата Божја, во есхатонот, во трансцедентноста, во Новиот Ерусалим, во вечноста со Творецот, во Славата Божја, во Љубовта Божја.
И ние да извикаме, Господи мој и Боже мој! Дојди и исцели нè, освети нè, обожи нè, просветли нè, преобрази нè по Твојата голема милост и човекољубивост. Не оставај нè Господи. Амин.
