Протојереј Златко Ангелески
Црквата го слави нивниот спомен на 11 ноември
(?-170; Saints Victor and Stephanie (Corona)
За време на римскиот император Антонин, под водство на војводата Севастијан, војска служел еден војник родум од Италија, по име Виктор. Овој Виктор верувал во Господа Исуса Христа и отворено го исповедал Неговото сесвето име пред сите. А кога во тоа време настанало гонењето на христијаните, тогаш војводата го повикал блажениот Виктор кај себе и му рекол: „Од царот добивме наредба, со која тој наредува: Да ве принудиме вас, христијаните, да принесете жртви на нашите богови; кој нема да послуша, изложете го на тешки маки“. Но, Свети Виктор одговорил: „Јас нема да ја послушам таа безбожна заповед на смртниот цар, ниту ќе ја извршам неговата волја, бидејќи го имам Бесмртниот Цар и мојот Спасител Исус Христос; Неговото царство е бесконечно, а оние што ја вршат Неговата волја ќе примат вечен живот; а царството на твојот смртен цар е привремено, и оној што ја твори безбожната волја – ќе загине засекогаш“.
Тогаш војводата му рекол на Виктор: „Ти си војник на нашиот цар, затоа послушај ја неговата наредба и принеси жртва“.
„Не, одговорил Виктор, јас не сум војник на твојот земен цар, туку на Небесниот; но иако бев привремено војник под владеењето на вашиот цар, не престанав да му служам на мојот Цар, и сега нема да Го оставам, и нема да принесувам жртви на вашите идоли. Затоа, прави што сакаш! Еве, моето тело е во ваши раце, вие имате власт над него, но само мојот Бог има власт над мојата душа“.
Тогаш војводата почнал да го убедува Виктор и му рекол: „Човеку, ти се ставаш во опасност со тоа што не ја извршуваш царската наредба. Те советувам, направи жртва на боговите, за да се спасиш од маките што те очекуваат“. Свети Виктор одговорил: „Тоа и го сакам: да пострадам за мојот Господ, и многу се радувам што ќе се удостојам да пострадам за Неговото име“.
По таквиот одговор, војводата веднаш наредил да му ги скршат прстите на Виктор и да му ги откинат од зглобовите. Тогаш мачителот страшно ја загреал печката и го фрлил Свети Виктор во неа. Тука маченикот поминал три дена жив и неповреден, како трите момчиња во вавилонската печка. Но, мачителот, не очекувајќи дека Виктор е жив, наредил на третиот ден да се отвори печката, да се земе маченичката пепел од неа и да се истури во реката. Меѓутоа, кога ја отвориле печката, светиот маченик излегол здрав и неповреден, славејќи Го Бога затоа што огнот не го допрел и не го повредил.
Тогаш војводата повикал магионичар и му наредил да го отруе Свети Виктор. Магионичарот зготвил месо со смртоносен отров и му го дал на светецот да го јаде. Но, Виктор рекол: „Иако не треба да примам од тебе нечисто месо и да го јадам, сепак ќе го јадам, за да знаеш дека смртоносниот отров не може ништо против силата на Животодавецот, Господ мој!“ Откако се помолил, маченикот го изел отруеното месо и ништо не му наштетило. А магионичарот, гледајќи дека изедениот отров не му наштетил на маченикот, приготвил друго месо со најсилен отров и му рекол на маченикот: „Ако го изедеш ова и останеш жив, тогаш ќе ги оставам магионичарството и магијата и ќе поверувам во твојот Бог“. Свети Виктор го изел и тоа месо, затруено со најсилниот отров и останал неповреден. Тогаш магионичарот извикал со силен глас: „Ти ја победи силата на моето магионичарство и ја извади мојата одамна изгубена душа од пеколот, затоа, еве, верувам во Господа Исуса Христа, Кого ти Го исповедаш“. И магионичарот отишол дома, ги собрал сите свои магионичарски книги и амајлии, ги запалил и постанал вистински христијанин.
Меѓутоа, војводата, гледајќи дека и ова не му наштетило на Виктор, страшно збеснал и наредил да ги извадат жилите од целото тело на маченикот. Потоа, наредил маченикот да се фрли во врело масло. А светиот маченик рекол: „Ова врело масло ми е пријатно како ладна вода за жеден човек“. Тоа уште повеќе го разбеснило мачителот, па наредил маченикот да го обесат на дрво, а телото да му го запалат со свеќи. Притоа, во оцет раствориле малку смртоносен прав, а смесата ја истуриле во устата на маченикот. И Виктор рекол: „Овој оцет и овој смртоносен отров ми се како мед и саќе“.
Тогаш мачителот, паѓајќи во сѐ поголем бес, наредил да му ги извадат очите на Христовиот маченик. Потоа го обесилe за глава и сите се разотишле, оставајќи го така да виси три дена. На четвртиот ден, мислејќи дека маченикот веќе умрел, војниците дошле да го видат и се зачудиле кога го нашле жив. И ги фатило ужас, и сите ослепеле, и секој од нив почнал да бара водич. Но, маченикот се сожалил над нив, се помолил срдечно на Господа и им рекол: „Во името на мојот Господ Исус Христос, прогледајте!“ И во тој момент им се вратил нивниот вид, па отишле и ја известиле војската за тоа. Но, војводата ужасно се налутил и им наредил на војниците да му ја одерат кожата.
Кога се извршувала таа бездушна наредба, една жена по име Стефанида (Корона), христијанка по вера, сопруга на војник, која дошла да го гледа страдањето на маченикот, видела два прекрасни венци како слегуваат од небото: и еден од нив паднал врз главата на маченикот Виктор, а другиот врз нејзината глава. Гледајќи го тоа, таа почнала гласно да го фали светиот маченик: „Благословен си, Викторе, и блажени се твоите страдања за Христа! Твојата жртва е благопријатна на Бога, исто како онаа на Авел, зашто си се принел на Бога со праведно срце! Така Бог те прими како некогаш праведниот Енох, кого го вознесе од земјата на небото, за да не ја вкуси смртта навреме. Ти си исто како Ное, полн со добри дела и совршен во твојот род. Ти веруваш како Авраам, си се принесол на Бога како Исак, се трудеше како Јаков. Стана мудар како Јосиф, кому му беше дадено да ја види иднината. Ти претрпе искушенија како Јов, кој по многу страдања го победи ѓаволот и покажа пример за трпение. Ти си сличен на Исаиј, кој по наредба на кралот Манасиј беше посечен со пила. Огнот не те допре, исто како трите момчиња во печката на Навуходоносор. Се надеваше на Бога, како Давид, синот на Јесеј. Овде гледам два венци испратени од небото, едниот голем и убав, а другиот помал: големиот ти го носат дванаесет ангели за тебе, а помалиот е за мене; зашто, иако сум слаб сад, сепак сум подготвена да влезам во маченичкиот подвиг, и херојски да застанам за нашиот Господ и да ја положам душата своја за Него“.
Слушајќи ги овие зборови на Стефанида, војводата им наредил на војниците да ја земат и да ја доведат пред него. И гордо гледајќи во неа, војводата ја прашал: „Која си ти?“ „Христијанка“, одговорила Стефанида. Тогаш војводата ја прашал како се вика и колку години има, па кога дознал дека се вика Стефанида, дека има петнаесет години и осум месеци и дека е во брак една година и четири месеци, почнал да зборува со неа нежно: „Зошто сакаш толку брзо да заминеш од овој убав свет, слаткиот живот и бракот и зошто сакаш да ја уништиш убавината на младоста, и доброволно да се предадеш на смрт за Распнатиот?“. На тоа Стефанида му одговорила на мачителот: „Го оставам овој привремен и суетен свет и сѐ што е на земјата – телесното задоволство и мојот смртен сопруг, та заедно со мудрите девојки да се сретнам со непропадливиот и бесмртен Младоженец – Христос мојот Спасител“. Војводата ѝ рекол: „Заборави ги тие бесмислени и бескорисни зборови за твојот Бог; поклонете се на нашите богови и принесете им жртва“. Света Стефанида одговорила: „Ти и твоите богови сте полни со лаги, а јас ја зборувам вистината, бидејќи мојот Господ е вистинит и во Него нема неправда. Затоа, нема да принесам жртва на лажни богови, туку сакам да бидам пријатна жртва на Вистинскиот Бог, Кој живее на небото, за да не бидам лишена од круната, подготвена за мене во Неговото Царство“.
Тогаш мачителот наредил врвовите на двете палми да ги свиткаат до земја и да ја врзат Света Стефанида за да ја растргнат. И така, едната нога и била врзана на врвот на едната свиткана дланка, а другата на врвот на другата, и ги пуштија дланките. И палмите, враќајќи се во првобитната положба, ја поделиле маченичката на два дела. Нејзината света душа, излетувајќи како птица од искината мрежа, нашла гнездо на небото, во венецот подготвен за неа.
Потоа, војводата наредил Свети Виктор да се исече со секира. Слушајќи за неговата смртна казна, Свети Виктор се заблагодарил на Бога. И кога се приближиле да му ја отсечат главата, тој пророкувал за смртта на своите мачители, говорејќи: „За дванаесет дена ќе умрете, а за дваесет и четири дена вашиот војвода ќе биде одведен во ропство од непријателот“. Откако го пророкувал ова, светиот маченик Му се помолил на Бога, и ја спуштил главата да биде посечен. И чесната глава му ја отсекле со секира. По обезглавувањето на Свети Виктор, од неговото тело течело млеко и крв. И многу од незнабошците, гледајќи го ова чудо, поверувале во Христа. Но, особено многумина од нив поверувале кога виделе дека се исполнило пророштвото на светиот маченик, бидејќи како што пророкувал, така и се случило: одеднаш умреле оние што го мачеле, а војводата бил одведен во ропство од непријателот.
Свети Виктор и светата маченичка Стефанида (Корона) пострадале во градот Дамаск.
По нивната смрт, култот набрзо се проширил низ целата Римска империја. Во близина на градот Фелтре, во подножјето на планината Миесна (Mount Miesna), била подигната прекрасна базилика во чест на Светите маченици Виктор и Стефанида (Корона), благодарение на пожртвуваноста и даренијата на крстоносците од тие места, кои се вратиле од Првиот крстоносен поход.
Светите Виктор и Стефанида (Корона) особено се почитувани во Австрија и источна Баварија. Кон нив молитвено се обраќаат зависниците од хазардни игри, кои молат помош за одвикнување од овој порок. Околу 1000 година, Отон III ги пренесол чесните мошти на маченичката во Ахен. Нивниот спомен Православната Црква го празнува на 11 ноември според Јулијанскиот календар.
