Божјото откровение

Пишува: Игумен Фотиј, манастир Св. Јоаким Осоговски

Под поимот откровение, во црковната смисла, се подразбира она што се открива. Она што било тајно, несфатливо, мистериозно, во сенката на незнаењето, се открива и се објавува.

Бог и создадениот свет се целосно различни. Бог го создал светот и човекот, а човекот, како разумно битие и претставник на целата создадена природа, не може самостојно, преку својот напор, да Го открие Бога. Тоа значи дека човекот не може да биде во Божјата близина по својата заслуга, колку и да се труди за тоа, сепак на крајот умира и неговата природа е несовршена. Затоа е потребно совршениот Бог да се доближи до човекот, да ни дарува бесмртност, затоа што ние самите тоа не го можеме.

Остварувањето на Божјата идеја да ја усоврши создадената природа и да ѝ подари вечност во Неговата прегратка започнува уште од создавањето на светот, преку Стариот Завет, потоа преку очовечувањето Божјо и преку благодатта на Светиот Дух Кој нè собира на Светата Литургија. Оваа постапност која ја остварува Господ Бог Отецот преку Својот Син Исус Христос, со содејството на Светиот Дух, се нарекува откривање – откровение Божјо. Конечното откривање се остварува преку Светата Литургија во којашто учествуваме, па затоа можеме да кажеме дека Господ ни се открива литургиски, преку заедницата на сите луѓе кои учествуваат во соборот.

Во историјата на човековото постоење, Господ се откривал на разни начини. Доколку Бог не би сакал да се открие лично, Он би бил само некаква идеја, монада, а човекот не би можел да биде личност.

Бог не ни се открива во својата вечна трансцедентна (вечна и несоздадена) природа која е за нас несфатлива, непоимлива, туку Он им се открива на луѓето преку луѓето како единствена личност. Господ во Стариот Завет им се откривал на луѓето преку пророците и праведниците кои Го сведочеле.

Но, веќе Новиот Завет е Божјо откровение, кога Тој се раѓа во светот, се очовечува, се отелотворува, Го открива Бога Отецот во Себе, во личноста на Исус Христос.

Вистинската заедница подразбира телесна поврзаност, па затоа и Бог станува човек, та станувајќи Богочовек ја остварува реалната поврзаност, реалната сплотеност со човекот. Човекот за да постои како човечко битие треба да има слободен однос со луѓето, да ја сведочи својата љубов кон луѓето и кон Бога, но љубовта не е еднонасочна, туку треба меѓусебно да се сведочи. Љубовта е основата на постоењето. Откривањето Божјо меѓу луѓето е неопходно за да се оствари реалната заедница со Господа.

Кога Бог не би ни се открил како личност, туку би ни се открил во својата несфатлива, трансцедентна природа, тогаш Он би ни ја загрозил човечката природа со неговата апсолутна, несфатлива и бесконечна природа. Тогаш човекот не би постоел како личност со своето право на слобода и избор, би бил створен предмет без карактеристики на разумно битие.

Во Исус Христос се овоплотува личноста на Синот Божји, а не Божјата природа, затоа луѓето се сомневале во Исуса Христа, очекувајќи да ја видат Божјата природа. Бог ја изразува својата личност делувајќи преку својството на совршената љубов која е слободна и безусловна, откривајќи му се на целиот свет, повикувајќи го светот, слободно, во прекрасна љубовна заедница.

За да биде соединета целата природа со Господа, и, конечно, да биде спасена од смртта, Синот Божји станува човек и Господ се открива. Но, не станува ангел туку човек, затоа што човекот во себе има и духовна и материјална природа. Човекот, пак, преку својата слободна волја и правото на избор, одбира дали ја прифаќа заедницата со Господа. На овој начин, се исполнува Божјата желба создадената природа да биде во вечна заедница со Него, откривајќи се реално и имајќи личносен однос со целата природата.


Лекции по веронаука