Протојереј Златко Ангелески
Денес сите ние присуствувавме на еден несекојдневен и необичен настан, кој никого од нас не го остави рамнодушен кон она, што го слушна од прочитаното свето Евангелие. Денес многумина од нас се замислија над тајната на животот, смртта и воскресението. Денешниот настан ги затвори устите на многумина кои го омаловажуваа Христа како Господ и Син Божји. А сите ние денес слушнавме дека, во местото Витанија починал еден човек по име Лазар, кој бил брат на сестрите Марта и Марија и кого Господ Христос многу го милувал. Откако ја добил веста за Лазаровата смрт, Христос Самиот се упатил во Витанија, да докаже дека неговата смрт треба да послужи „за да се прослави Синот Божји преку неа“ (11: 4). И навистина, Лазаревата смрт не била смртоносна.
Човекот не мора да биде лекар, за да знае дека понекогаш и најобичната настинка може да се претвори во смртоносна болест. Тогаш, ако е тоа така, како можеме да ги сфатиме и протолкуваме Христовите зборови, Кој знаел дека Лазар е болен и дека ќе умре, кога вели дека, „таа болест не е за умирање“? Тие Негови зборови, пред сè, значат дека нема смрт за оние кои веруваат во Христа, зашто Христос подоцна на Марта ѝ вели: „Јас сум воскресението и животот; кој верува во Мене, и да умре, ќе живее. И секој, што живее и верува во Мене, нема да умре довека“ (11: 25-26) . Болест, која не е на смрт, е било која болест за човекот, кој верува во воскресението и вечниот живот.
Болест за смрт, пак, е било која болест за оние кои веруваат во смртта и се плашат од неа. Можеби звучи неверојатно, но во својата смрт, како и во својата бесмртност, може само да се верува, зашто за човекот не постои ништо понеочигледно од сопствената смрт. А луѓето на оваа земја долго време веруваа во смртта како во нешто последно. За жал, и денес ги има многу такви. Во тоа време и Лазар бил еден од нив. Но, по Божја милост, Лазар бил првиот кој ја видел сопствената смрт и славата Божја – ослободувањето од смртта.
Чудата како појава се исклучително ретки настани. За време на Христовиот престој на земјава во Израилот умирале многу луѓе кои го носеле името Лазар, но Христос воскреснал само еден од нив, овој, од Витанија. Логично е да размислуваме дека, вистинските чуда се неоспорни Божји докази за Божјото дејствување во историјата на човештвото, а со самото тоа и доказ за Божјото постоење. А чудото има вредност и дава позитивни резултати само за оние кои го виделе и доживеале, а останатите луѓе можат да знаат за тоа чудо, само на основа на верување на оние, кои го виделе тоа чудо. Затоа, денешниот настан за нас е веродостоен, иако ние со своите очи не сме го виделе, зашто им веруваме на сведоците пред кои е извршено чудесното Лазарево воскресение, а тоа се светите апостоли, како и сестрите на Лазар – Марта и Марија. А тоа верување пристигнало и до наши дни, зашто Христовите чуда се неоспорни, иако многумина во текот на историјата безуспешно се труделе да ги оспоруваат и омаловажуваат.
Воскресението, како феномен и чудо, а воедно и веста за Лазаровото воскресение, ни малку не е лесно прифатлива. За тоа не ни сведочи само Светото Писмо, кое ни потврдува како Атињаните му се потсмевале на апостол Павле, кога прв пат ја слушнале проповедта за воскресението. Старите многубошци не можеле со својот ограничен разум да ја сфатат смислата и суштината на воскресението, па затоа христијаните ги нарекувале дека се суеверни. Црковните писатели од тоа време со право констатирале дека, „верата на христијаните е воскресението на мртвите“ и дека „кај христијаните ништо толку многу не е оспорувано, како што е тоа со воскресението на мртвите“. Впрочем, дека во воскресението е мошне тешко да се поверува, тоа можеме и денес да го докажеме. Да се обидеме некому да му кажеме дека нашиот покоен родител или пријател воскреснал од мртвите, со сигурност ќе забележиме дека на тие зборови нема никој да ни поверува. Најмалку што може да ни се случи е тоа, пријателите да нè погледаат со длабоко сожалување. Некои можеби би помислиле дека сме безумни, а други, пак, би нè изложиле на потсмев.
Меѓутоа, ниту еден од нив не е во право, зашто воскресението не е апсурд и појава во која треба да се сомневаме. Оживување на мртов човек секој може да замисли, само ако сака, иако тоа сеуште не е доволен и апсолутен доказ доказ, но барем ни сведочи дека воскресението на мртов човек не е нешто незамисливо. Лазаровото воскресение би било лажно или апсурдно, кога некој би тврдел дека Лазар не умрел, а воскреснал, или, пак, ако некој ни сведочи дека Лазар воопшто не се ни родил ниту, пак, постоел на земјава, а воскреснал во Витанија. Тоа би било апсурд, исто како што и некои денешни „современи“ противници на христијанството тврдат дека Христос бил измислена личност и дека не постоел. Меѓутоа, токму тие тврдења се апсурд. Зашто, дека Лазар живеел на земјава и дека умрел и воскреснал не само што ни сведочат сите апостоли, туку ни сведочат и Христовите непријатели од тоа време, кои го следеле секој Христов чекор, а тоа биле фарисеите, садукеите и книжниците. Токму тие Христови непријатели присуствувале на Лазаровото воскресение и токму тие подоцна раскажувале какви чуда прави овој Човек. Веста за воскресението на Лазар е потврдена и докажана од нивните усти. Токму затоа, воскресението како настан и чудо е нешто, кое реално може да се замисли и во наше време, зашто со Христовото воскресение потврдено е секое наше лично воскресение, кое е врата во новиот живот.
Само преку воскресението може да се надмине и совлада смртта. Но, сето тоа може да се случи само преку искуството на смртта. Затоа и Самиот Христос умрел, но и воскреснал. Неговото воскресение ја победило смртта. Исто така, Неговата смрт ја осмислила нашата човечка смрт и пред нашето телесно воскресение. Затоа христијаните ја доживуваат смртта спротивно на законите: трагиката на смртта останува сè до нејзиното конечно укинување, но ние, православните христијани, уште сега смртта ја доживуваме како премин од овој во вечниот живот. А воскресението на Лазар е секогаш актуелен доказ за тоа.
И на крај, светото Предание на Православната Црква ни сведочи дека по своето воскресение Лазар живеел уште триесет години и постанал епископ на островот Кипар. Кипарската православна црква до денешни дни чува едно благочестиво и поучно предание за својот епископ. Додека Лазар бил млад, тој бил многу сакан заради неговиот добар, ведар и весел карактер. Особено бил љубен од Христос. Евангелието сведочи дека Христос „просолзил“ кога ја слушнал веста за смртта на Лазар. Лазаревата природна бистрина била споена со сочувството, незлобивоста и добродушноста. Луѓето честопати го повикувале на гости, зашто бил премногу дружељубив и срдечен. А преданието вели дека по своето воскресение Лазар премногу се изменил. Тој никогаш повеќе не се смеел. Она што го видел за време на својата смрт никогаш, ниту за момент, не го напуштило во текот на триесетте години, исто како и верата во воскресението на мртвите, чиј прв сведок постанал самиот тој.
Лазаревата болест не била смртоносна: тој достигнал светост и се стекнал со вечен живот. Ништо нека не ја поколеба нашата вера во тоа. Да веруваме, зашто верата и нас ќе нè излечи од смртоносните болести.